هوش مصنوعی و ترجمه، رویکردی نوین به زبان
وضعیت فعلی ترجمه مقاله با هوش مصنوعی
تا همین لحظه که شما مشغول مطالعه این مطلب هستید، هوش مصنوعی به طرز چشم گیری در صنعت ترجمه پیشرفت داشته است. از بارزترین نمونه‌های این پیشرفت می‌توان به ترجمه متن‌های مختلف توسط گوگل ترنسلیت اشاره کرد که گاهی نتایج بسیار دقیق و حساب شده‌ای به بار می‌آورد. جالب است بدانید که اکثر صفحات مجازی در برنامه‌هایی مثل تلگرام، اینستاگرام و توئیتر و فیسبوک همگی توسط هوش مصنوعی ترجمه می‌شوند و شما بی آنکه تردیدی در آنها داشته باشید، به راحتی این صفحات را مطالعه می‌کنید. حتی جالب است بدانید که اخیرا، نشریه گاردین مطلبی منتشر کرد که توسط یک ربات هوش مصنوعی نوشته شده بود. در این مطلب، ربات از انسان‌ها می‌خواهد که هیچ ترسی از پیشرفت هوش مصنوعی نداشته باشند.
لذا به جرئت می‌توان گفت که پیشرفت هوش مصنوعی در حوزه ترجمه هر روز بیشتر از روز قبل است و بعید نیست که تا چند سال آینده تمامی جزئیات مربوط به ترجمه مقالات، ترجمه کتاب یا هر نوع ترجمه دیگر که به حضور نیروی انسانی نیاز دارد به صورت کامل توسط ربات‌ها و نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی انجام شود.
شکستن سدهای زبانی با هوش مصنوعی
اپلیکیشن‌ها و نرم افزارهای مختلفی که برای ترجمه هوش مصنوعی طراحی می‌شوند امروزه در حدی پیشرفت کرده‌اند که نه تنها قادر به ترجمه متن هستند بلکه می‌توانند مثل یک مترجم شفاهی به ترجمه گفتارهای مختلف نیز بپردازند. در همین حال، امروزه می‌توان دید که شرکت‌های بسیار بزرگی همچون مایکروسافت و گوگل، هزینه‌های سنگینی برای بهبود وضعیت ترجمه هوش مصنوعی اعمال می‌کنند. همین مسائل باعث شده است که امروزه، هوش مصنوعی بتواند بسیار توسعه یافته‌تر از قبل خدمات خود را در حوزه ترجمه ارائه کند. برای مثال، پیش از این، ترجمه هوش مصنوعی صرفا در حد و اندازه کلمه ممکن بود اما امروزه بسیاری از ربات‌ها و میکرو ربات‌ها می‌توانند توانایی‌های خود را در ترجمه مقاله به سطح جمله و حتی پاراگراف رسانده‌اند.
آیا ترجمه هوش مصنوعی محدودیتی دارد؟
همانطور که می‌دانید موضوعات مختلفی از قبیل فرهنگ، سیاست، تاریخ، اجتماع و غیره همگی در امر ترجمه تاثیر بسیار زیادی دارند. به همین دلیل، عده زیادی بر این باور هستند که هوش مصنوعی هیچگاه نمی‌تواند این موضوعات را در ترجمه خود لحاظ و مثل یک انسان عمل کند. برای مثال، ترجمه مقاله پزشکی انگلیسی به فارسی توسط ربات که بتواند به درستی تمامی مطالب را انتقال دهد، از دید عده زیادی یک امر رویایی و تحقق‌ناپذیر تلقی می‌شود. اما این افراد از موضوع بسیار مهمی به نام یادگیری ماشینی غافل هستند. در واقع، هوش مصنوعی امروزه به سمتی حرکت می‌کند که ماشین‌ها و ربات‌های مختلف می‌توانند خودشان مثل یک انسان یاد بگیرند و اقدام به استفاده از توان شناختی خود کنند. بنابراین، مدت زمان زیادی طول نمی‌کشد که ترجمه هوش مصنوعی تمامی محدودیت‌ها را پشت سر می‌گذارد.
نگاهی به یادگیری ماشینی در حوزه ترجمه
حال که صحبت از یادگیری ماشینی شد بد نیست کمی دقیق‌تر به این موضوع بپردازیم. اصطلاح هوش مصنوعی اغلب به جای واژه یادگیری ماشینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما این دو مفهوم به واقعیت‌های متفاوتی اشاره دارند. هوش مصنوعی حوزه توسعه رایانه‌ها و ربات‌های انسان‌نما است اما یادگیری ماشینی زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی به شمار می‌رود. یادگیری ماشینی نوعی از علم کامپیوتر است که برنامه‌ریزی یک ماشین برای یادگیری از تجربه را شامل می‌شود.
با استفاده از یادگیری ماشینی، برنامه‌نویسان می‌توانند محدودیت‌هایی را برای بهبود درک، شناخت و عملکرد یک سیستم کامپیوتری آزمایش نمایند. در عوض، هوش مصنوعی مبتنی بر یادگیری عمیق است. این امر روش قدرتمندی است که از شبکه‌های عصبی بزرگ برای یادگیری الگوهای پیچیده و پیش بینی بدون دخالت انسان استفاده می‌نماید. یک مثال از یادگیری ماشین، زمانی است که صفحه کلید گوشی هوشمند ما شروع به ارائه پیشنهادهای بیشتر و دقیق‌تری به ما می‌کند. این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که یادگیری ماشینی صفحه کلید را برنامه ریزی می‌کند تا از تجربه ما بیاموزد. حال با این نگاه، پذیرش اینکه یک ربات هوش مصنوعی می‌تواند به مرور زمان توانایی کافی برای انجام تمامی مراحل مربوط به ترجمه متن یا ترجمه شفاهی را به عهده بگیرد اصلا دور از ذهن نخواهد بود.
چرا به ترجمه هوش مصنوعی نیاز داریم؟
همانطور که در ابتدای این مطلب نیز اشاره شد، دهکده جهانی دنیای مدرنیته، نیاز به ترجمه را هر روز بیشتر از روزهای قبل پر رنگ‌تر می‌کند. در همین حال، انسان مدرن به اندازه وقت و حوصله ندارد که بتواند برای ترجمه مقاله یا ترجمه کتاب خاصی چندین روز منتظر بماند. از این رو، نیاز به انجام ترجمه فوری و دقیق به شدت احساس می‌شود و این کار فقط و فقط از عهده ترجمه هوش مصنوعی بر می آید. با این حال، شاید مهم‌ترین سوالی که امروزه وجود دارد این است که ترجمه مصنوعی به نفع انسان است یا به ضرر او؟ شاید پاسخ به این سؤال تا زمانی که ربات‌ها کاملا شروع به فعالیت نکرده و صفر تا صد امور ترجمه را انجام ندهند غیر ممکن باشد.