گوگل ترنسلیت: خوب، بد، زشت!

استفاده از فناوری مثل هر مساله دیگری می‌تواند صورت‌های مختلفی داشته باشد. اگر از فناوری به درستی استفاده نماییم مطمئنا در موارد متنوعی راهگشای ما خواهد بود اما چنانچه از توانایی کافی برای این کار برخوردار نباشیم، مطمئنا در نهایت همه چیز به ضررمان تمام خواهد شد. گوگل ترنسلیت نیز مثل هر فناوری دیگری از این قاعده پیروی می‌کند. اگر برای ترجمه مقاله، ترجمه کتاب یا ترجمه متون مختلف بتوانیم به شکل صحیح از هوش مصنوعی گوگل ترنسلیت استفاده کنیم، قطعا کارمان برای انجام ترجمه بسیار ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد اما اگر نتوانیم استفاده صحیحی از آن داشته باشیم، گوگل ترنسلیت نه تنها روی بد بلکه صورت زشت ماجرا را به ما نشان داده و در مواردی حتی ممکن است به آبروریزی در انجام پروژه ترجمه ختم شود.

اشتباه نکنید! گوگل ترنسلیت مترجم نیست

این که فکر کنیم گوگل ترنسلیت می‌تواند مثل یک مترجم تمام عیار عمل کند، اصلی‌ترین اشتباهی است که ما به آن مرتکب می‌شویم و در واقع، منشا تمامی مشکلات ناشی از کاربرد گوگل ترنسلیت، اعتماد صد در صد به این ابزار است. چنین کاری سبب می‌شود که شما بدون آگاهی از قواعد زبانشناختی زبان مقصد صرفا به یک ربات هوش مصنوعی که هنوز در حال تکامل است اعتماد کنید و در اکثر موارد دچار اشتباه شوید. کما اینکه در بحث ترجمه مقاله، ترجمه کتاب یا هر متن دیگری، عواملی مثل سیاست، تاریخ، شباهت کلمات، هم نشینی، مسائل اجتماعی و چندین فاکتور دیگر به شدت تاثیرگذار هستند. تمامی این مسائل باعث می‌شوند که ما هیچگاه به ابزار گوگل ترنسلیت اعتماد صد در صد نداشته باشیم و آن را مبنا ترجمه مقاله انگلیسی به فارسی یا ترجمه فارسی به انگلیسی و یا هر زبان دیگری قرار ندهیم. اما راهکار چیست؟

راهکار اصولی استفاده از گوگل ترنسلیت

بدون تردید همه ما باید راهکار اصولی استفاده از گوگل ترنسلیت را بلد باشیم و در استفاده از این ابزار، بی گدار به آب نزنیم. در واقع، اصولی‌ترین راه این کار، اعتماد به فردی است که با انجام ترجمه‌های مختلف در طول دوران حرفه‌ای خود به خوبی با ساختار گوگل ترنسلیت آشنا شده و می‌تواند از آن به بهترین شکل ممکن استفاده نماید. به عبارت دیگر، فردی باید از گوگل ترنسلیت استفاده کند که در زبان مقصد یعنی زبانی که ترجمه به آن صورت می‌گیرد، از توانایی قابل قبولی برخوردار باشد تا هنگام وقوع اشتباه از سوی گوگل ترنسلیت بتواند با تکیه بر سواد قبلی یا استفاده از سایر ابزارها، چنین خطایی را تشخیص دهید.

برای مثال، مترجمی را فرض کند که چندین سال در حوزه ترجمه مقاله پزشکی انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی فعالیت داشته و اشرافیت کاملی به مباحث این حوزه دارد. چنین فردی برای سرعت بخشیدن به ترجمه مقالات خود می‌تواند حداکثر بهره‌وری را در استفاده از ابزار گوگل ترنسلیت داشته باشد. اما در طرف مقابل، شخصی که تاکنون هیچ تجربه‌ای از انجام ترجمه مقاله نداشته و یا تجربه‌ کاری وی در حوزه ترجمه به اندازه‌ای نیست که بتواند ساختار متون ترجمه‌شده را به سرعت تشخیص دهد، قطعا هنگام استفاده از این ابزار متضرر خواهد شد.

استفاده از گوگل ترنسلیت در سطح کلمه

با اینکه توصیه می‌شود در صورت نبود اطلاعات کافی از زبان مقصد حتی در سطح کلمه هم از گوگل ترنسلیت استفاده نشود اما شاید تا حدی بتوان در این سطح به ابزار ترجمه گوگل اعتماد کرد. این کار تنها یک شرط دارد و آن هم بررسی کلمه ترجمه شده در چند دیکشنری و لغتنامه دیگر است. در غیر این صورت، به هیچ وجه نباید حتی برای ترجمه یک کلمه از گوگل ترنسلیت استفاده کنید چه بسا به ترجمه جمله یا ترجمه متن. برای مثال، فرض کنید شما می‌خواهید کلمه «شِوید» که نام نوعی سبزی هست را در گوگل ترنسلیت به انگلیسی جستجو کنید. نتیجه‌ای که این ابزار برای شما خواهد آورد، کلمه become هست. این کلمه در انگلیسی به معنای فعل «شَوید» از مصدر «شدن» است. این تنها یک مورد بسیار ساده از اشتباهاتی هست که امکان وقوع آن در گوگل ترنسلیت وجود دارد. اگر شما بعد از استفاده از گوگل این کلمه را در سایر لغتنامه‌ها بررسی کنید، به احتمال بسیار زیاد به اشتباه رخ داده پی خواهید برد، در غیر این صورت، نتیجه به دست آمده چندان نمی‌تواند مثمر ثمر باشد.

کلام پایانی

فلسفه طراحی ابزارهایی همچون گوگل ترنسلیت، گرامرلی، ممکیو و بسیاری از ابزارهای دیگر، صرفا ارائه سرویسی مناسب و سریع برای شخص مترجمان است نه افرادی که سابقه چشمگیری در حوزه ترجمه متون ندارند. کما اینکه اگر از مترجمان زبده و حرفه‌ای در مورد این ابزار سؤال کنید، خواهید دید که همه آنها علاقه ویژه‌ای به این فناوری ترجمه گوگل داشته و آن را بسیار مفید، خوب و کاربردی توصیف می‌کنند. اما استفاده افراد عادی از گوگل ترنسلیت معمولا آنها را در معرض اشتباهات بسیار اساسی قرار داده و حتی در موارد بسیار زیادی، سبب ایجاد خسارت به کسب و کار و مقالات و تحقیقات آنها شده است. بنابراین، بهتر است در استفاده از گوگل ترنسلیت همیشه جانب احتیاط را رعایت کنید و برای ترجمه مقاله، ترجمه متن، ترجمه کتاب یا هر مساله دیگری که به امر ترجمه مربوط می‌شود، در صورت نداشتن اطلاعات و سواد کافی از زبان مبدا و مقصد ترجمه، دست به استفاده از گوگل ترنسلیت نبرید.