قابلیت‌های ترجمه با هوش مصنوعی: وضعیت فعلی و چشم انداز آینده
وضعیت فعلی ترجمه با هوش مصنوعی
از سال 2023، آخرین مدل هوش مصنوعی یعنی جی‌پی‌تی 4 (GPT-4)، توانایی قابل توجهی در ترجمه مقاله و متن به چندین زبان از خود نشان داده است که از آن جمله به زبان‌های رایج مانند انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی، آلمانی، چینی و ژاپنی اشاره کرد اما این امر فقط محدود به همین زبان‌ها نیست. یادگیری بسیار بالای این نسخه از هوش مصنوعی بر روی یک مجموعه داده گسترده و متنوع باعث می‌شود که بتواند زمینه موضوع را به خوبی درک کند، نکات ظریف را به تصویر بکشد و در ترجمه آنلاین مقاله و متن عملکرد بسیار خوبی داشته باشد.
مدل زبان این نسخه از هوش مصنوعی با پیش‌بینی معنی احتمالی یک کلمه با توجه به کلمات قبلی کار می‌کند و با استفاده از این مکانیسم به تولید جملات منسجم و متناظر می‌پردازد. در این حالت، مدل تعریف‌شده یک جمله را در یک زبان را دریافت می‌کند و جمله معادل را در زبان دیگر پیش‌بینی می‌کند. برخلاف مدل‌های قبلی مانند ترجمه ماشین عصبی گوگل (GNMT)، GPT-4 که به طور خاصی برای ترجمه متن و مقاله طراحی شده بودند، این نسخه نیازی به آموزش جداگانه برای هر جفت زبان ندارد که این یک مزیت قابل توجه به شمار می‌رود.
با وجود این موفقیت ها، ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی جی‌پی‌تی عاری از ایراد نیستند. ممکن است این مدل نیز گاهی اوقات ترجمه‌های نادرستی ایجاد کند و همین امر سبب می‌شود که همچنان انجام ترجمه مقاله و متون به صورت انسانی در اولویت قرار می‌گیرد. اشتباهات به وجود آمده در ترجمه ماشینی توسط هوش مصنوعی معمولا در زبان‌هایی به وجود می‌آیند که منابع کمتری دارند. همچنین تفاوت‌های گسترده نحوی یا معنایی بین زببان اصلی با انگلیسی نیز دیگر دلیلی است که باعث به وجود آمدن مشکلاتی در این امر می‌شود. این موضوع در موارد متعدد در ترجمه مقاله انگلیسی به فارسی مشهود است.
آینده جی‌پی‌تی و ترجمه ماشینی
با نگاهی به آینده، پتانسیل مدل‌های جی‌پی‌تی در قلمرو ترجمه مقالات کاملا قابل توجه هستند. یکی از زمینه‌های کلیدی توسعه، بهبود ترجمه زبان‌های کم منبع است. مشکل اساسی که در پاراگراف فوق به آن اشاره گردید. با گسترش تنوع داده‌های آموزشی، می‌توان مدل‌های آینده را برای ارائه ترجمه‌های دقیق تر برای چنین زبان هایی آموزش داد.
چشم‌انداز هیجان‌انگیز دیگر، استفاده از مدل‌های جی‌پی‌تی در ترجمه فوری، از جمله در زمینه جلسات بین‌المللی یا رویدادهای پخش زنده است. مدل‌های فعلی می‌توانند متن را به سرعت ترجمه کنند، اما بهینه‌سازی بیشتر می‌تواند تاخیرهای احتمالی را به شدت کاهش دهد و امکان ترجمه آنی را تا حدودی فراهم کند.
علاوه بر این، ادغام بالقوه جی‌پی‌تی با سایر فناوری‌های هوش مصنوعی افق‌های جدیدی را باز می‌کند. ترکیب قدرت جی‌پی‌تی با فن‌آوری‌های پیشرفته تشخیص گفتار می‌تواند به طور بالقوه به خدمات پیشرفته ترجمه صوتی آنی منجر شود و راه‌های جدیدی را برای ارتباطات بین‌المللی باز کند.
از طرفی دیگر، توسعه مدل‌هایی پیشرفته‌تر از جی‌پی‌تی 4 در بلند مدت می‌تواند به قابلیت‌های ترجمه مقاله به فارسی و سایر زبان‌هایی که تفاوت‌های فراوانی با زبان انگلیسی دارند، منجر شود. این امر می‌تواند نه فقط ترجمه تحت اللفظی، بلکه امکان ترجمه صوتی و انتقال تفاوت‌های ظریف از لحن، سبک و زمینه فرهنگی را نیز شامل شود. مواردی که در حال حاضر برای هوش مصنوعی چالش برانگیز به نظر می‌رسند.
کلام پایانی
علی رغم اینکه وضعیت کنونی ترجمه مبتنی بر جی‌پی‌تی چشمگیر است، اما مشخصا ما در ابتدای راه هستیم و هنوز این نوع ترجمه فاصله بسیار زیادی با مدل‌های انسانی دارد. ادغام هوش مصنوعی و یادگیری ماشین با ترجمه نه تنها در زمینه ترجمه مقاله و متون بلکه نحوه برقراری ارتباط ما در مقیاس جهانی را متحول خواهد کرد. آینده جی‌پی‌تی و ترجمه ماشینی دارای تحولات هیجان انگیزی است که نوید ورود ما را به جهانی را می‌دهد که در آن، زبان نمی‌تواند مانعی برای ارتباطات نیست.
در حال حاضر ترانسفورماتورهای از پیش آموزش دیده (GPT) به ابزارهای انقلابی در پردازش زبان طبیعی تبدیل شده‌اند. معماری آنها، بر اساس یک مکانیسم ترانسفورماتور، درک بافت و روابط معنایی در زبان‌ها و ترجمه آنها را بر این اساس امکان‌پذیر می‌کند. هر چند که چالش‌های متنوعی از جمله محدودیت‌های فرهنگی، ملاحظات اخلاقی، ادغام با ترجمه انسانی و غیره بر سر راه ترجمه با هوش مصنوعی قرار گرفته‌اند اما نباید از تاثیر شگرف این حوزه بر روی ترجمه غافل شویم. چراکه با استفاده از همین نسخه فعلی نیز بسیاری از نیازها مقل ترجمه مقاله پزشکی، ترجمه متون مهندسی و غیره تا حدودی رفع می‌گردد.